De stenen die op 22 april 2024 gelegd werden op Mozartlaan 23, door Gunter Demnig

Levensverhalen
Mozartlaan 23

Hier woonden 

Leon Broder, geboren 26-3-1906 , Theresienstadt en Buchenwald overleefd

Hanna Broder-Haim, geboren 12-11-1862 Wielkawiecz-vermoord 26-4-1944 Bergen-Belsen

Elsa Broder-Sternreich, geboren 17-11-1906 Fegau-vermoord 7-10-1944 Auschwitz

Manfred Georg Broder, geboren 14-2-1931 Leipzig-vermoord 7-10-1944 Auschwitz

Charlotte Laufer, geboren 11-03-1921 Berlijn-vermoord 30-9-1942 Auschwitz

Siegfried Ludwig Fritz Zippert, geboren 6-4-1882 Berlijn, vermoord 16-4-1943 Sobibor

Leon Broder is geboren op 26 maart 1906 en was een fabrikant in metaalsmederijen. Hij is in 1928 getrouwd met Elsa Sternreich. Hij komt in 1937 vanuit Leipzig naar Den Haag , Weteringkade 69 en verhuist op 23 oktober 1940 naar Bilthoven, Mozartlaan 23. Op 6 februari 1942 wordt hij overgeschreven naar Amsterdam, Westerscheldeplein 2. In augustus 1943 overgeschreven naar President Steijnstraat 8, in 1945 keert hij weer terug naar Den Haag en in 1947 naar Amsterdam. In 1971 verhuist hij naar Zwitserland. Hij had een zoon Manfred Georg en heeft in 1944 in Theresienstadt en Buchenwald gezeten (Arolsen).

Elsa Broder-Steinreich is op 29 sept1943 in Westerbork aangekomen, samen met haar man Leon en haar zoon Manfred. Op 25 februari 1944 zijn zij op transport gezet naar Theresienstadt. Op 4 oktober 1944 is zij met haar zoon Manfred naar Auschwitz gebracht en daar op 7 oktober 1944 vermoord, 37 en 13 jaar oud. Haar man Leon is naar Buchenwald overgebracht en heeft de oorlog weten te overleven.

Hanna Broder-Haim, was de moeder van Leon Broder, zij was weduwe sinds 1930. Op haar AA kaart staan dezelfde adressen als haar zoon, zij is dus steeds meeverhuisd. Zij is ook op 29 september 1943 in Westerbork aangekomen. Daar is zij op 1 februari 1944 op transport gezet naar Bergen Belsen en daar overleden op 26 april 1944, 81jaar oud. ( bij Joods Monument staat zij geregistreerd onder Mozartlaan 3, dat zal niet kloppen).

Hiermee is dus het beeld gevormd van Leon Broder die in 1937 samen met zijn moeder, zijn vrouw en zijn zoon naar Nederland vlucht, daarna in Bilthoven heeft gewoond, vervolgens naar Amsterdam verhuisd, van daaruit gezamenlijk in september 1943 overgebracht naar Westerbork. In februari 1944 gaat moeder naar Bergen Belsen, Leon met vrouw en zoon naar Theresienstadt en vervolgens gaat Leon naar Buchenwald en worden zijn vrouw en zoon later vermoord in Auschwitz. Na de oorlog hertrouwt hij in 1948 met Hildegard Freund. Hij overlijdt in 1971 in Zwitserland.

Charlotte Laufer was volgens Joods Monument dienstbode en staat genoteerd onder Mozartlaan 23. Op de kaart van het bevolkingsregister staat vermeld: beroep dienstbode; adres; 1939 Den Haag, 7 februari 1941 Parkstraat 35 bis Utrecht ; 26 mei 1941 Mozartlaan 23 ( daar komt de Joods Monument notitie vandaan); 2 oktober 1941 Nicolailaan 17, 11 februari 1942 Vleutenseweg 225 Utrecht. Zij komt (daarom) niet voor op de lijst van De Bilt uit juni 1942. Ik kan haar dus niet verder verbinden, er is geen AA kaart van haar. Op de Joodse Raad- kaart staat het adres in Utrecht, Vleutenseweg.  zij is volgens die kaart op 21 aug 1942 in Westerbork op transport gezet naar Auschwitz.

Siegfried Ludwig Fritz Zippert wordt op 26 september 1936 ingeschreven in Den Haag komende vanuit Berlijn. In januari 1937 verhuist hij in Den Haag  naar de Vondelstraat 228 en op 23 oktober 1940 naar Bilthoven : eerst naar de Sweelincklaan 89 en op 17 december 1940 naar de Mozartlaan 23. Op 20 maart 1942 wordt hij in Amsterdam ingeschreven op Westerscheldeplein 2. Als beroep staat vermeld: handelsagent in koperwaren. Op de Amsterdam archiefkaart staan geen huwelijk en geen kinderen aangetekend. Op 8 april 1943 komt hij aan in Westerbork. Daar wordt hij op 13 april op transport gezet naar Sobibor waar hij op 16 april in de gaskamer wordt vermoord, 61jaar oud. Op Joods Monument staat dat hij gehuwd was en een kind had. Zijn vrouw en kind overleefden de oorlog. 

Adresboek Bilthoven 1940 : geen hoofdbewoner vermeld